 |
| böbrek taşı şekli resimli |
Böbrek taşı neden olur? nasıl düşürülür? tedavisi var mı? oluşmaması için neler yapılır? böbrek taşı çeşitleri hangileridir?
Omurgamızda fasülyeye benzer şekliyle bildiğimiz böbreklerimiz kanımızdan atık ürünlerin uzaklaştırmakla görevlidir. Kanı temizleyen böbrekler atık tüm ürünleri ise vücudumuzdan idrar yoluyla atılmasını sağlar.
Böbrekler, kanın temizlerken bir takım tuz ve minerallerden oluşan sert tortular, böbrek taşlarının oluşmasına sebep olur. Latince adı Renal lithiasis, nefrolitiyazis adı verilen böbrek taşları tek böbrekte oluşabileceği gibi her iki böbrekte aynı anda görülebilir.
Böbrek taşı belirtileri nelerdir?
İdrar yollarında yanma ile başlayan süreçte ağrısız ve sancısız da büyüyebilir. Böbreklerde taş olduğunu üreterde yaptıkları tıkanıklık ve şiddetli ağrılar sebebiyle anlayabiliriz.- Böbrek bölgesinde, kaburganın alt kısmı ve sırtta, karın bölgesi ve kasıklarda şiddetli ağrı,
- İdrar koku ev renginde değişiklik,
- İdrar sırasında şiddetli yanma,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Sık sık idrara çıkma hissi, buna karşı idrar miktarında azalma,
- İdrar çıkartırken cinsel organda şiddetli yanma hissi,
- Enfeksiyon kapmış ise idrarın rengi tamamen koyulaşır bu durumda ateş, üşüme ve titreme görülür,
Böbrek taşı nedenleri nelerdir?
- Yetersiz sıvı alımı,
- Cinsiyet durumu,
- Genetik sebepler,
- Çevresel sebepler,
- Beslenme şekli
Diğer sebepler:
- Özellikle 25 yaşının altındaki kişilerde daha önceden böbrek taşı varsa bu kişilerde böbrek taşının tekrarlanma ihtimali oldukça yüksektir.
- Protein, sodyum ve şeker içeren besinlerin çok tüketilmesi böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
- Yüksek protein düşük lif oranı içeren şekilde beslenmekten kaçınmak gerekmektedir.
- Yemeklerin tuzlu tüketilmesi böbreklerden atılan kalsiyum miktarını artırır ve böbrek taşı riskini önemli ölçüde artırır.
- Sindirim sistemine operasyon yapılmış hastalarda da risk yüksektir.
- Kilolu ve obez kişilerde böbrek taşı riski oldukça yüksektir.
- Polikistik böbrek ya da başka bir kistik böbrek hastalığı bulunan hastalarda böbrek taşı oluşma oranı fazladır.
- Tek böbrekli olmak böbrek taşı oluşma riskini artırabilmektedir.
- İdrarında sistin, oksalat, ürik asit veya kalsiyum oranlarının artmasına sebep olan bazı rahatsızlıklar da böbrek taşı oluşum riskini artırır.
- Sıvı birikimini azaltan antibiyotik ilaçlar, kalsiyum bazlı antasitler böbrek taşı oluşumuna sebep olabilir.
- Crohn hastalığı, renal tübüler asidoz, hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek ve Dent hastalığı gibi rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlar.
- D vitamini, kalsiyum takviyesi de böbrek taşları oluşumuna sebep olabilir.
Böbrek taşı çeşitleri nelerdir?
Tedavi için böbrek taşı çeşidinin bilinmesi çok önemlidir.Böbrek taşı çeşitleri:
Kalsiyum taşları: En yaygın olan böbrek taşı çeşididir. Genellikle böbreklerde oluşan kalsiyum oksalat formundaki kalsiyum taşlarıdır. Görüntüsü ya büyüktür ya da pürüzsüzdür. Dikenli ve kaba olan çeşidi de vardır.
Fındık, çikolata, meyve ve sebzelerde yüksek oranda bulunan oksalatı karaciğer de üretebilmektedir. Bağırsak ameliyatı, kullanılan bazı ilaç ve antibiyotikler, beslenme şekli, metabolik bozukluklar, Sarkoidoz rahatsızlığı idrarda kalsiyum ve oksalatın artmasına sebep olabilir.
Struvite taşları: Genellikle idrar yolu enfeksiyonları geçirmiş hastalarda görülür. Struvite taşları hiçbir belirti vermeden çok hızlı bir şekilde büyüyebilir. Magnezyum, amonyum ve fosfattan oluşan Struvite taşları kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
Ürik asit taşları: Genellikle fazla asidik idrardan oluşur. Kanser ve gut hastalarında normal seviyenin üzerinde olması sebebiyle ürik taşlar oluşur. Diğer taraftan, yeterli sıvı tüketilmemesi, yüksek proteinli besinler ürik taşların oluşumuna zemin hazırlar.
Sistin taşları: En az görülen taş çeşididir. Böbreklerin sistin amino asidini fazla salgılanmasından oluşur. Bu bir tür kalıtsal bozukluktur. Erken yaşlarda görülmeye başlar ve sık tekrarladığı için böbrek yetmezliğine neden olur.
Böbrek taşı için hangi doktora hangi bölüme gidilir?
Böbrek taşı için Üroloji doktoruna ve üroloji bölümüne gidilmelidir.Böbrek taşı olan hastalara hangi tedavi yöntemi uygulayacağını muayene ve tetkiklerin ardından karar verilir.
Böbrek taşı teşhisi nasıl yapılır?
Böbrek taşını bilindiği gibi üroloji doktorları yapmaktadır.Doktor böbrek taşı teşhisini;
- Kan testi,
- İdrar testi,
- Görüntüleme yöntemleri,
- Bilgisayarla tomografi,
- Ultrason,
- İntravenöz ürogram (IVU) veya intravenöz piyelogram (IVP),
- Böbrek taşı analizi, yaparak belirler.
Böbrek taşı olan ve bu taşı daha önce düşürmüş hastanın taşı alıp doktora göstermesi doktorun bu taşı inceleyerek iç yapısının hangi maddelerden oluştuğunu test ettirip ona göre tedavi yöntemi uygulaması hastanın iyileşme sürecini kısaltabilir.
Böbrek taşı tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi Yöntemleri..
Taş Kırma (ESWL)
Vücut dışında oluşturulan şok (basınç) dalgalarının böbrekteki taşlar üzerine odaklanması ile taşların kırılması esasına dayanan modern, pratik ve ağrısız tedavi şeklidir. Bu yöntemle taşlar küçük parçalara ayrıldıktan sonra vücuttan dışarı atılabilmektedir. Tüm taşların tedavisinde etkili olmayıp; büyük taşlar, aşırı şişmanlık, kanama bozuklukları, idrar yollarında enfeksiyon ve idrar yollarında tıkanıklık, bu yöntem için engel teşkil eden faktörlerdir.Endoskopik Yöntemler
Böbrek ile idrar torbası arasında yer alan üreterde (idrar kanalı) takılıp kalan taşların tamamına yakını üreteroskopi yöntemiyle tedavi edilebilmektedir. Bu yöntem, açık ameliyat yapılmaksızın endoskopik yoldan (kapalı, vücuda kesi uygulanmadan) yapılır. İşlem sırasında özel ışıklı bir alet ile taşın bulunduğu idrar kanalına girilerek taşa ulaşılır, büyük taşlar kırılarak küçültülüp direkt dışarı alınarak idrar kanalı taşların tümünden temizlenir. Yine böbrek içindeki taşlar da Fleksible Üreterorenoskopi yöntemiyle üreter(idrar kanalı)’den girilerek böbreğe kadar çıkılır ve taş kırılır.Hastanın iyileşmesi ve günlük aktivitelerine dönmesi çok hızlı olup aynı gün hasta evine gönderilebilmektedir.Perkütan Taş Cerrahisi
Teknolojik gelişmeler ve modern yaklaşımlar sayesinde, günümüzde böbrek taşlarının %99'u kapalı ameliyat yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Taş kırma yöntemi ile tedavi edilemeyen veya kırılsa da dökülemeyecek büyüklükte olan taşların çoğunda, perkütan taş cerrahisi uygulanmaktadır. Cilt üzerine yapılan 1 cm'lik kesi ile böbreğe endoskopik olarak girilerek taşlara ulaşılmakta ve bu taşlar kırılarak dışarıya alınmaktadır. İşlem sonrasında hastalar, büyük ameliyat yarası olmaması nedeniyle erkenden ayağa kalkabilmekte, çok kısa sürede iyileşerek, aktivitelerine dönebilmektedir.Açık Ameliyat
Günümüzde artık hem teknolojik gelişmeler ile yaygın uygulanan endoskopik (kapalı) girişimler, hem de taşların daha küçük boyutlarda iken tespit ve tedavi edilebilmesi nedeniyle açık cerrahi girişimlerin oranı % 1- 2 değerlerine kadar gerilemiş bulunmaktadır. Böbreklerin hemen hemen tüm boşluklarını dolduran büyük ve kompleks taşlar ile taşların alt kısmında tedavi sonrasında düşmelerini engelleyecek darlık bulunması durumlarında bu yöntem seçilebilmektedir.
BÖBREK TAŞI OLUŞMAMASI İÇİN NE YAPILIR?
Böbrek taşı geçmişi olan yada böbrek taşı oluşmasını engellemek için uyulması gereken bazı hususlar bulunmaktadır. "Böbrek ve İdrar yolları taş hastalığı", tedavi edilmiş olsa bile tekrar edebilmektedir. Bu nedenle idrar yollarında taş olan hastaların tedavi sonrasında ileri incelemeler ile yakından takibi gerekmektedir.Günümüzde artık başarılı bir şekilde taşların vücuttan uzaklaştırılmaları kadar yeni taşların oluşumunun engellenmesi de çok büyük önem taşımaktadır. Böbrek ve idrar yollarında bulunan taşların büyümesini veya yeniden taş oluşmasını engelleyecek en etkili ve gerekli birincil önlem gün içerisinde en az 2- 2.5 litre su içilmesi önerilmektedir.